Kollektif Şirket Nedir?

Genel tanıma göre kollektif şirket, ticari faaliyet gerçekleştirmek amacıyla 2 ya da daha fazla gerçek kişinin bir araya gelerek ticaret ünvanı adı altında kurduğu bir şirket türüdür. Kollektif şirketlerde ortakların hiçbiri şirket alacakları karşısında sorumluluk sahibi değildir. Bu amaca uygun olarak kurulacak şirketlerde şu unsurların göz önünde bulundurulması gerekir:

• Kişi
• Sermaye
• Sözleşme
• Eşit haklar
• İşbirliği yapma isteği
• Ortak amaç

Kollektif Şirket Özellikleri Nelerdir?

2 veya daha fazla kişinin bir araya gelerek kollektif şirket kurmadan önce, bu şirket özellikleri hakkında detaylı bilgiye sahip olması gerekir. Bu tip bir şirketin taşıdığı en temel özellikler ise şu şekilde sıralanabilir:

• Ortak sayısı bakımından üst bir sınır olmasa da genel olarak üç ya da dört kişi ile kurulması uygundur.
• Kollektif şirketlerin kurulması ve yönetilmesi oldukça kolaydır. Bu bakımdan en büyük kolaylık tanıyan şirketler arasında gösterilir.
• Tüzel bir kişilik olarak geçer.
• Şirketin öz sermayesi, ortakların sermayesi üzerinden karşılanır. Ancak bu tip şirketlerde kuruluş yasasına göre, kuruluş için gereken minimum sermaye tutarı yoktur.
• Şirket ortaklarının sahip olduğu sorumluluk, kuruluş aşamasında verilen sermaye ile doğru orantılıdır. Bu nedenle daha fazla sermaye koyan tarafa daha fazla sorumluluk düşer.
• Şirket borç ve alacaklarında ise ortaklar bütün varlıkları ile sorumludur. En önemli özelliklerden olan bu faktör nedeniyle kollektif şirketler, genellikle küçük aile işletmeleri olarak da bilinir.
• Kuruluş aşamasında sözleşme mecburiyeti vardır.
• Sözleşmede ortakların ismi, sermayesi ve şirket faaliyet alanı gibi bilgiler verilmelidir. Bu sözleşme noter tarafından onaylanmalıdır.
• Şirket ortakları şirketi denetleme hakkına sahiptir. Ortakların her biri bütün belge, bilanço ve dokümanları gözden geçirebilir.
• Sözleşme aksini iddia etmediği sürece ortakların hepsi şirket yönetiminde söz sahibi olur. Ancak sözleşmede bununla ilgili bir madde varsa yönetme yetkisi bu maddeye göre belirlenir.
• Ortakların şirket faaliyetlerine benzer işleri, diğer ortaklardan izinsiz şekilde yapması mümkün değildir.
• Yıl sonu dönemde ortakların, şirket gelirinden elde ettiği kar oranı sermaye miktarına göre belirlenir.

Kollektif Şirket Nasıl Kurulur?

Kuruluş aşamasında en az iki kişi gerektiren kollektif şirketlerde belirli adımların takip edilmesi gerekir. Buna göre, kollektif şirket kurmak isteyenlerin şu hususlara dikkat etmesi önemlidir.

• Şirket kurmak için öncelikle ticaret unvanının seçilmesi gerekir. Bunun için ortaklardan en az biri ticari unvan içinde olmalıdır.
• Şirket unvanına karar verdikten sonra noter huzurunda ortak imzalarının ve ticari unvanın tasdik edilmesi gerekir.
• Bu işlemin tamamlanması ile birlikte şirket sözleşmesi hazırlığına başlanır. Şirket sözleşmesinde ortakların adı, soyadı, koyduğu sermaye ve şirket bilgileri yer almalıdır. Varsa yönetime dair ek maddeler de sözleşmeye eklenmelidir.
• Sözleşme yapıldıktan sonra, imza beyannameleri ile birlikte 15 gün içinde ticaret sicil memurluğunda tescil edilmelidir.
• TTK 29. ve 157. maddelerine göre ilgili taahhütlerin düzenlenmesi lazımdır. Bu taahhütler ile nüfus cüzdan fotokopileri ve ikamet belgelerinin de ticaret sicil memurluğuna götürülmesi gerekir.
• Yukarıdaki işlemlerin tamamlanmasından sonra bölgedeki ticaret odası ve sanayi odasına kayıt yapılmalıdır.
• Şirket kuruluşu ile birlikte Ticaret Sicili Gazetesine ilan verilmeli, gerekli vergi daire işlemleri tamamlanmalı ve SGK kayıtları da yapılmalıdır.

Bütün aşamaların gerektiği gibi tamamlanması ile birlikte şirket kuruluşu sona ermiş olur. 

Kollektif Şirket Kurmanın Avantajları ve Dezavantajları

Kollektif şirketler belirli avantajları nedeniyle sıklıkla tercih edilen şirket türlerindendir. Bu şirketlerin en fazla öne çıkan artıları ise şunlardır:

• Kollektif şirketin en büyük avantajı kolay kurulmasıdır.
• Ek olarak kollektif şirket kapanış ya da tasfiye işlemleri diğer sermaye şirketlerine göre daha kolaydır.
• Bu şirketlerde sermaye belirlidir ve diğer şirketlerin aksine kesin bir minimum sermaye tutarı bulunmaz.
• Şirket kuruluş masrafları düşüktür.
• Her ortağın şirketi denetleme hakkının olması da kollektif şirketin diğer avantajlı özelliklerindendir.

Bunlarla birlikte kollektif şirketlerde bazı dezavantajlar da bulunur. Bu eksi yönler şu şekilde sıralanır:

• Kollektif bir şirkette, ortakların sahip olduğu haklar ortaya konulan sermayeye bağlı şekilde artıp azalabilir. Bu nedenle şirket için eşitsizlik ve anlaşmazlık oranı oldukça yüksektir.
• Kollektif şirket, alacaklılarının borçlarını şirket ortaklarından temin etmesine izin verir.
• Şirket kuruluşu esnasında, ana sözleşme noter huzurunda yapılır, bu da kuruluş için harcanan masrafların artmasına yol açar.
• İlk kuruluş sırasında kesin bir sermaye belirleme zorunluluğu bulunmasa da şirket kurmak için ortakların bir sermayeye sahip olması gerekir.